100 LOÀI SINH VẬT XÂM HẠI NGUY HIỂM NHẤT
TRÊN
THẾ GIỚI- PHẦN I
PHẦN I BAO GỒM:
-Vi sinh vật
-Thực vật thuỷ sinh
-Thực vật ở cạn
A-Vi sinh vật
1-Aphanomyces
astaci
Tên thường gọi: Nấm bệnh tôm.
Aphanomyces astaci là một loại nấm sống trong nước ngọt và ký sinh ở tôm. Loại
bệnh này đã và đang làm giảm sút trầm trọng trữ lượng tôm và có nguy cơ làm
tuyệt chủng một vài loài trong tổng số 5 loài tôm bản địa của Châu Âu.
2-Banana bunchy top virus
Tên thường gọi: Bệnh thối hoa chuối
Virut bệnh thối hoa chuối là một mầm bệnh gây ra bệnh đỉnh
hoa ở chuối. Véc tơ truyền bệnh là rệp cây Pentalonia
nigronervosa và được coi là bệnh gây tổn thất kinh tế nghiêm trọng nhất
trong số các bệnh ở chuối trên toàn thế giới.
3-Batrachochytrium
dendrobatidis
Tên thường gọi: Chytridiomycosis, nấm bào tử ếch nhái
Nấm bào tử ếch nhái được phát hiện lần đầu tiên vào năm 1998
bởi một nhóm các nhà khoa học quốc tế của Úc, Mỹ và Anh và kể từ đó nấm này
được coi là nguyên nhân làm suy giảm nghiêm trọng về số lượng của các loài ếch
nhái ở những vùng nguyên sơ thuộc Panama và Úc.
4-Cryphonectria
parasitica
Tên thường gọi: bệnh thối cây dẻ
Bệnh thối cây dẻ do loài nấm gây thối cành và thân cây hạt
dẻ. Sau khi nhiễm qua các vết thương trên vỏ cây, nấm xâm nhập sâu vào thân
cây, gây chết cây ở phần trên của vết lây nhiễm. Loài nấm này đã tiêu diệt hầu
hết cây hạt dẻ của châu Mỹ.
5-Plasmodium
relictum
Tên thường gọi: bệnh sốt rét chim
Trùng bào tử ký sinh được muỗi truyền và gây bệnh sốt rét ở
chim (bệnh sốt rét chim) có thể gây chết cho các loài dễ nhiễm bệnh (chim cánh
cụt) và chim (ở đảo Hawaii
6-Ophiostoma
ulmi
Tên thường gọi: bệnh héo rũ cây Du
Bệnh héo rũ cây Du và có thể gây chết cây do loài nấm Ophiostoma ulmi. Loài nấm này được
truyền do bọ cánh cứng ăn vỏ cây và qua cành ghép. Loài nấm này gây bệnh trầm
trọng cho cây Du ở vùng Nam Mỹ và Châu Âu.
7-Rinderpest
virus
Tên
thường gọi: Bệnh dịch
virus Rinde
Bệnh dịch virus Rinde ở các loài móng guốc chẵn. Bệnh gây
viêm loét các màng nhầy đường tiêu hoá và làm cho con vật bị chết rất nhanh.
Bệnh còn lưu hành ở nhiều vùng thuộc Châu Phi, Trung Đông và Nam Á.
8-Phytophthora
cinnamomi
Tên thường gọi: bệnh thối rễ phytophthora
P. cinnamomi là một loại
nấm rễ gây bệnh tắc mạch dẫn và gây chết đối với nhiều loài thực vật. Bệnh phát
triển mạnh trong môi trường ẩm và ký sinh trên rễ và mô thân gần gốc. Bệnh làm
suy yếu hoặc giết chết cây vì gây cản trở việc vận chuyển nước và dinh dưỡng
trong cây.
B-Thực vật thuỷ sinh
9-Eichhornia
crassipes
Tên thường gọi: Bèo Nhật Bản, Bèo Lục Bình (có ở Việt Nam
Bèo Nhật Bản phát triển nhanh trong các thuỷ vực là làm tắc
nghẽn đường thuỷ, cản trở giao thông thuỷ, làm ảnh hưởng đến việc bơi lội và
câu cá. Bèo Nhật Bản phát triển lấp kín mặt nước, che hết ánh sáng của các loài
tảo, cạnh tranh với các loài thực vật thuỷ sinh bản địa và làm giảm đáng kể
tính đa dạng sinh học trong các hệ sinh thái thuỷ vực.
10-Caulerpa taxifolia
Tên thường gọi: cỏ biển Caulerpa
Cỏ biển Caulerpa là loài thực vật thuỷ sinh được du nhập đến
vùng Địa Trung Hải vào khoảng năm 1984, có thể dưới dạng cặn lắng trong nước bể
nuôi sinh vật biển của bảo tàng sinh vật biển Monaco. Cỏ biển Caulerpa thích
nghi tốt với các vùng nước lạnh và đã phát triển phủ kín nền đáy của các loài
cỏ biển bản địa, ảnh hưởng có hại đối với nhiều loài sinh vật thuỷ sinh.
11-Spartina anglica
Tên thường gọi: Cỏ biển Spartina
Loài cỏ biển Spartina là thực vật thuỷ sinh có khả năng
thích nghi cao, phát triển tốt ở các vùng ven biển và lan tràn rất nhanh. Chúng
xâm lấn các vùng đầm lầy nơi có nhiều động vật không xương sống là thức ăn của
chim cạn và chim nước, xâm lấn quần xã thực vật bản địa đa dạng và tạo điều
kiện xâm lấn sản xuất nông nghiệp gây ra phá huỷ các sinh cảnh đầm lầy nước mặn
ven biển.
12-Undaria pinnatifida
Tên thường gọi: Tảo bẹ Undaria
Undaria có nguồn gốc từ Nhật Bản, nơi mà chúng được trồng
làm thức ăn cho con người. Tảo bẹ Undaria phát tán chủ yếu bằng cách bám vào vỏ
tàu. Tảo bẹ Undaria phát triển nhan tạo thành từng đám rậm rạp như rừng, cạnh
tranh ánh sáng và chỗ ở dẫn đến việc phá huỷ hoặc thay thế các loài động thực
vật bản địa.
C-Thực vật ở cạn
13-Acacia mearnsii
Tên thường gọi: Keo đen mearnsii
Keo đen mearnsii là loài thực vật thường xanh, có độc tố,
thường đạt đến độ cao 20m. Bên cạnh việc sản sinh ra một số lượng hạt rất
lớn, mọc khoẻ, loài cây này còn sinh ra rất nhiều rễ hút cạnh tranh loại bỏ các
loài bản địa và hình thành rừng cây đơn loài.
14-Ardisia elliptica
Tên thường gọi: Cây Ardisia elliptica
Ardisia elliptica là loài thực vật thường xanh, chịu bóng, phát triển rất
nhanh tạo thành rừng cây rậm rạp đơn loài và cản trở sự phát triển của tất cả
các loài cây khác.
15-Arundo donax
Tên thường gọi: Trúc Tây Ban Nha Arundo
Trúc Tây Ban Nha Arundo là loài cây thân thảo lưu niên đã và
đang được du nhập rộng rãi vào vùng ôn đới và cận nhiệt đới. Khi đã thích nghi
và phát triển, nó tạo thành các rừng cây rậm rạp đơn loài đồng thời cạnh tranh
làm suy giảm quần xã thực vật bản địa và biến đổi nơi sống của chúng. Rừng trúc
Tây Ban Nha Arundo còn là hiểm hoạ cháy rừng và lụt lội.
16-Cecropia peltata
Tên thường gọi: Cây gỗ Cecropia
Cây gỗ Cecropia có nguồn gốc ở vùng nhiệt đới châu Mỹ, được
du nhập đến Cameroon, Bờ biển Ngà, Malaysia, và trở nên một loài xâm hại nguy
hiểm. Cây gỗ Cecropia lan tràn vào những vùng đã bị xáo trộn, các dòng dung
nham và các khoảng rừng trống. Ở Cameroon
17-Chromolaena odorata
Tên thường gọi: cỏ lào Odorata
Cỏ lào Odorata là một loại cây bụi lưu niên phát triển nhanh
và có hạt phát tán nhờ gió gặp ở những vùng đất trống và dễ thoát nước. Đây là
một loài cỏ thường gặp ở các đồng cỏ và cánh đồng trồng trọt ở vùng nhiệt đới
Châu Phi và Châu Á. Cỏ lào Odorata rất dễ cháy.
18-Cinchona pubescens
Tên thường gọi: cây kanh kina Cinchona
Cây kanh kina Cinchona xâm lấn vào cả trong rừng lẫn những
nơi đất trống, hạt phát tán nhờ gió, và cạnh tranh thế chỗ phủ và bóng lên thảm
thực vật bản địa.
19-Clidemia hirta
Tên thường gọi: cỏ saphony
Cỏ saphony là loài cây bụi có chất độc, có thể mọc cao đến
2m ở đồng cỏ và trong rừng. Đây là một loài xâm lấn phát triển nhanh và loài
trừ tất cả các loài thực vật khác mọc dưới tán.
20-Euphorbia esula
Tên thường gọi: Đại kích Esula
Đại kích Esula là loài bản địa của Châu Âu và Châu Á, hiện
nay được tìm thấy ở khắp nơi trên thế giới trừ Úc. Loài xâm hại hung hãn này
tiêu diệt các loài thực vật bản địa bằng cách che tối, hút hết nước và dinh
dưỡng và sinh ra độc tố thực vật ngăn cản sự phát triển của các loài khác mọc
dưới tán của nó.
21-Hedychium gardnerianum
Tên thường gọi: gừng dại
Gừng dại là loài cây thân củ có hạt phát tán nhờ chim. Phát
triển nhanh làm tắc ngẽn vùng ven bờ các dòng chảy. Phát tán ra tự nhiên từ
vườn nhà.
22-Hiptage benghalensis
Tên thường gọi: Cây tơ mành (mạng nhện)
Cây tơ mành có thân leo, hoa màu trắng/vàng có mùi thơm.
Thích hợp với khí hậu từ ôn đới ấm đến nhiệt đới. Đây là một loài xâm hại ở La
Réunion và Mauritius Mauritius Nam
23-Imperata cylindrica
Tên thường gọi: cỏ tranh
Cỏ tranh là một loài cỏ thường gặp (thực vật C4, có nguồn
gốc ở Cựu Thế Giới) sống trong điều kiện nóng ở nhiều nước châu Phi, Nam
Sahara, Nam và Đông nam Á. Xuất hiện như một loài cỏ dại ở nhiều đảo vùng Thái
Bình Dương. Tại Việt Nam có ở nhiều nơi, mọc nơi sáng, cây làm thuốc giải
nhiệt.
24-Lantana camara
Tên thường gọi: Cây ngũ sắc, Bông ổi
Cây ngũ sắc được trồng rộng rãi ở vùng nhiệt đới, cận nhiệt
đới và ôn đới làm cây cảnh. Cây ngũ sắc thích nghi và phát triển rất nhanh như
một loài cỏ dại trên các đồng cỏ và trong môi trường ở khoảng 50 nước. ở Việt Nam
25-Leucaena leucocephala
Tên thường gọi: Cây Keo dậu
Cây Keo dậu là loài cây không gai mọc thành các bụi cây rậm,
cạnh tranh loài trừ tất cả các loài khác. Hạt được phát tán nhờ bọn gặm nhấm và
chim ăn thực vật. ở Việt Nam
26-Ligustrum robustum
Tên thường gọi: cây râm vối
Cây râm vối là một loài xâm hại và là mối đe doạ nguy hiểm
đối với đa dạng sinh học của các khu rừng ở La Réunion và Mauritius
27-Lythrum salicaria
Tên thường gọi: cây Chân Châu Tía
Cây Chân Châu Tía là một loài cỏ lưu niêm, mọc thẳng, có thể
cao đến 3m. Loài thực vật này là loài cỏ dại địch hại ở vùng Bắc Mỹ và Canađa
28-Melaleuca quinquenervia
Tên thường gọi: tràm gió
Tràm gió là loài cây gỗ cao có nguồn gốc Đông Úc, New Guinea
và New Caledonia, xâm lấn vào các vùng đầm lầy thoáng.
29-Miconia calvescens
Tên thường gọi: Cây Miconia
Cây Miconia là một loài cây xâm hại chiếm ưu thế ở các đảo
đại đương nhiệt đới thuộc quần đảo Jame Cook (Pô li nê đi) và Hawaii
30-Mikania micrantha
Tên thường gọi: Cây Mikania
Cây Mikania là một loài cây leo rậm rạp, mọc tốt ở nơi đất
có hàm lượng dinh dưỡng, chất hữu cơ, độ ẩm của đất và không khí cao.
31-Mimosa pigra
Tên thường gọi: Cây Trinh nữ Đầm lầy, Mai dương, Mắt mèo
Cây Trinh nữ Đầm lầy là (Mai dương) loài cây bụi, thân gỗ,
mọc cao tạo thành những bụi cây rậm rạp, lớn, đầy gai, không xuyên qua được ở
những vùng đất ngập nước theo mùa thuộc vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới. Cây
Trinh nữ Đầm lầy có nguồn gốc từ vùng nhiệt đới Châu Mỹ.
32-Myrica faya
Tên thường gọi: Cây Móng rồng Hawaii
Cây Móng rồng Hawaii là
loài cây bụi thường xanh được du nhập vào Hawaii Hawaii
33-Opuntia stricta
Tên thường gọi: xương rồng đất
Xương rồng đất là loài cây lưu niên có nguồn gốc ở Đông Bắc
Hoa Kỳ, có tính thích nghi cao, có thể sống và phát triển được trong điều kiện
khô hạn. Cây xương rồng đất phát triển nhanh tạo thành các bụi rậm đầy gai làm
bị thương gia súc và ngăn cản sự chăn thả gia súc. Chúng cạnh tranh rất mãnh
liệt với các loài có ích ở đồng cỏ.
34-Pinus pinaster
Tên thường gọi: Thông Biển Sao
Thông Biển Sao là loài cây có nguồn gốc từ Vịnh Địa Trung
Hải được đem trồng ở vùng ôn đới nằm trong và ngoài phạm vi phân bố tự nhiên
của chúng vì nhiều lý do. Chúng phát triển rất nhanh ở bất kỳ chỗ nào được
trồng. Tại nhiều nơi, chúng xâm lấn các thảm cây bụi, rừng và thảm cỏ tự nhiên.
35-Polygonum cuspidatum
Tên thường gọi: Cây Chút Chít Nhật
Cây Chút Chít Nhật là loài cây thân thảo lưu niên mọc nhanh
tạo nên các bụi to và có thể cao từ 1 - 3m. Khi đã thích nghi và phát triển,
chúng tạo thành các bụi cây rậm rạp làm che tối và đẩy lùi các loài thực vật
khác, làm giảm tính đa dạng loài và thay đổi môi trường sống tự nhiên.
36-Prosopis glandulosa
Tên thường gọi: Cây đương Prosopis
Cây đương Prosopis là loài cây bụi, lưu niên, thân gỗ, rụng
lá hàng năm mọc nhanh tạo thành các bụi cây dày đặc cạnh tranh mãnh liệt với
các loài cây bản địa về nước và có thể làm giảm tính đa dạng loài dưới tán của
nó. Hạt của loài cây này có thể tồn tại 10 năm trong đất.
37-Psidium cattleianum
Tên thường gọi: Cây Phan Thạch Lựu
Cây Phan Thạch Lựu mọc nhanh tạo thành các bụi cây rậm rạp
và che bóng các loài cây bản địa ở vùng rừng nhiệt đới. Loài cây này gây ra các
tác động nghiêm trọng đến sinh cảnh bản địa ở Maurituis và được coi là loài
thực vật xâm hại nguy hiểm nhất ở Hawaii, nơi mà loài này đã xâm lấn rất nhiều
vùng tự nhiên khác nhau.
38-Pueraria montana
Tên thường gọi: Cây sắn leo montana
Cây sắn leo montana
39-Rubus ellipticus
Tên thường gọi: Mâm Xôi vàng Himalaya
Cây Mâm Xôi vàng Himalaya
là một loại cây bụi có gai, xâm lấn các khu rừng bản địa. Mâm Xôi vàng Himalaya xâm thực bằng chồi ngầm và hạt được phát tán nhờ
chim và thú ăn hạt. Mâm Xôi vàng Himalaya gây ra nhiều tác hại ở Hawaii , nơi mà nó đã và đang cạnh tranh loài trừ một loài
bản địa là Mâm Xôi Hawaii
40-Schinus terebinthifolius
Tên thường gọi: Cây Nhựa Ruồi Braxin
Cây Nhựa Ruồi Braxin có nguồn gốc từ Achentina ,
Paraguay và Brazil
41-Spathodea campanulata
Tên thường gọi: Cây Tupip Châu Phi, Uất kim hương Châu Phi
Cây Tupip Châu Phi là một loài cây chịu bóng, màu sắc sặc sỡ
lấn chiếm các vùng đất nông nghiệp bị bỏ hoang và các khu rừng rậm. Chúng thích
hợp ở những vùng ẩm và ướt từ mực nước biển đến độ cao 1000m. Đây là loài xâm
thực gây hại ở Hawaii , Fiji , Pô Li Nê Si và Samoa .
Hạt được phát tán nhờ gió và nảy mầm rất nhanh.
42-Tamarix ramosissima
Tên thường gọi: Cây Thánh Liễu
Thánh Liễu là loài cây bụi có nguồn gốc ở Châu Á và Đông Nam
Châu Âu. Hiện nay Cây Thánh Liễu đã trở nên thích nghi tốt ở Mỹ và Mê Hi Cô.
Thánh Liễu có khả năng mọc trên đất nhiễm mặn cao và dễ dàng sinh sôi dọc kênh
mương gây tắc ngẽn khi mực nước lên cao dẫn đến lụt lội.
43-Ulex europaeus
Tên thường gọi: Cây Kim Tước
Kim tước là một loài cây bụi thường xanh, lưu niên và có
gai, mọc thành bụi rậm rạp. Cây Kim tước mọc phổ biến ở những khu vực đất đã
được khai khẩn, thảm cỏ, thảm cây bụi, bìa rừng, ven biển và những vùng đất
hoang. Đây là một loài phát triển rất tốt và khó tiêu diệt một khi chúng
đã thích nghi và phát triển.
44-Wedelia trilobata
Tên thường gọi: Cúc bò
Cúc bò là loài cây leo thân thảo có nguồn gốc từ Trung Mỹ
mọc rất nhanh tạo thành các mảng dày đặc, làm cản trở và ngăn cản sự tái sinh
của các loài cây khác.
D-Động vật không xương sống ở nước
45-Asterias amurensis
Tên thường gọi: Sao biển Nam Thái Bình Dương
A. amurensis là một loài động vật không xương sống ở biển có nguồn gốc
từ Trung Quốc, Triều Tiên, Nga và Nhật Bản. Loài sao biển này đã và đang lan
tràn sang vùng Bắc Mỹ và Úc gây ra tác động nghiêm trọng đến quần thể các loài
động vật nhuyễn thể bản địa. Tại những nơi có mật độ loài sao biển
này cao hầu hết các loài hai mảnh vỏ và các loài động vật không xương sống sống
bám hoặc cố định đều bị loại trừ.
46-Carcinus maenas
Tên thường gọi: cua xanh, cua ven bờ châu Âu
Loài cua xanh có nguồn gốc từ Châu Âu và Bắc Phi. Cua xanh
đã được du nhập vào Mỹ, Úc và Nam Phi. Cua xanh là một loài ăn thịt phàm ăn có
thành phần thức ăn bao gồm các loài thân mềm hai mảnh vỏ đặc biệt là trai. Tại
những nơi du nhập của xanh gây ra hiện tượng suy giảm số lượng của các loài cua
khác và các loài thân mềm hai mảnh vỏ.
47-Cercopagis pengoi
Tên thường gọi: Giáp xác Cercopagis
pengoi
Cercopagis pengoi là loài giáp xác nhỏ có nguồn gốc tử các vùng biển Caspian,
Azov và Ả rập. Loài giáp xác này đã xâm nhập vào biển Baltic, Vịnh Riga, Phần
Lan và Ngũ Đại hồ. Ở đây chúng đã sinh sôi rất mạnh và cạnh tranh về thức ăn
với cá, vì là loài giáp xác ăn thịt nhiều động vật thuỷ sinh nó làm tăng hiện tượng
phì dưỡng.
48-Dreissena polymorpha
Tên thường gọi: trai vằn
Trai vằn có nguồn gốc từ Biển Caspy và Biển Đen. Hiện nay
chúng đã xâm nhập và thích nghi phát triển ở Anh, Tây Âu , Canađa
49-Eriocheir sinensis
Tên thường gọi: Cua khe di cư
Cua khe di cư có nguồn gốc từ Châu Á đã góp phần làm tuyệt
chủng các loài động vật không xương sống bản địa ở nhiều nơi, chúng làm biến
đổi môi trường sống bằng các hoạt động đào hang và gây tổn thất 100000 đô la
mỗi năm cho một số ngành công nghiệp (nghề cá và cá cảnh)
50-Mnemiopsis leidyi
Tên thường gọi: Sứa Lược Leidyi
Sứa Lược Leidyi là loài bản địa thuộc vùng tây Atlantic , tuy nhiên sự bùng nổ số lượng quần thể của
chúng ở vùng Biển Đen đã dẫn đến sự thay đổi rất lớn đối với cấu trúc hệ sinh
thái ở đây do chúng ăn thịt cá con. Ngoài ra chúng cũng ăn thịt cả các loài
thân mềm sống nổi và ấu trùng các loài động vật giáp xác.
51-Mytilus galloprovincialis
Tên thường gọi: trai Địa Trung Hải
Trai Địa Trung Hải xâm nhập vào Nam Châu Phi và đang cạnh
tranh thế chỗ các loài trai đen và nâu bản địa. Đôi lúc Trai Địa Trung Hải còn
được gọi là trai xanh và dễ bị nhầm lẫn với loài Mytillus edilus. Đây là một
loài được du nhập vào Hawaii
52-Potamocorbula amurensis
Tên thường gọi: Trai Trung Hoa
Trai Trung Hoa có nguồn gốc ở Nhật Bản, Trung Quốc và Triều
Tiên, được du nhập vào Mỹ và gây tác hại nghiêm trọng đến môi trường nước ở đây
do chúng đã cạnh tranh thế thế được vị trí của các quần xã sinh vật đáy bản địa
cũng như tiêu diệt quần xã thực vật nổi.
Phần tiếp theo: 100
Loài sinh vật xâm hại nguy hiểm nhất thế giới- Phần II
Nguồn:
1-IUCN
Guidelines for the Prevention of Biodiversity Loss Caused by Invasive Alien
Species.
2-HIỆP HỘI VƯỜN QUỐC GIA VÀ KHU BẢO TỒN
THIÊN NHIÊN VIỆT NAM
114 Hoàng Quốc Việt, Cầu Giấy, Hà Nội, Việt
Nam
Tel: 04.37557356 Fax: 04.37560233 Hotline:
0983288663 (Mr Trường)
Email: administrator@vnppa.org.vn or
truonggacon@gmail.com
